استفاده از چوب در سازه ابنیه تاریخی مزایای بسیاری داشته است و همواره از چوب در قسمت‌های مختلف بناهای تاریی استفاده می‌شده است. در ادامه به ذکر انواع کاربرد چوب در سازه ابنیه تاریخی می‌پردازیم.

1. تسهیل در امر اجرا.

۲. مهار نیروهای کششی که در اثر رانش ایجاد می شوند.

3. تبدیل بارهای متمرکز به بارهای گسترده.
4. مقاوم تر نمودن اجزا ساختمان در اندر کنش آن ها.

۵. ایجاد تعادل در اجزای بنا.

چوب دارای یک بافت سلولزی متشکل از کربن و اکسیژن و هیدروژن و ازت و کانی ها است.

در ایجاد برش عرضی از تنه یک درخت بخش های زیر را می توان مشاهده کرد:

الف) مغز چوب که قابلیت بارگذاری ندارد.

ب) پوست چوب که دارای مصرف ساختمانی نیست.

ج) بخش میانی واقع بین پوست و مغز که دارای ضخامت قابل توجهی است و عمده ترین کاربردها را در بارگذاری و سایر مصارف دارا می باشد.

انواع چوب از نظر کاربرد

• اشاره ای به انواع چوب به لحاظ جنس و کاربرد

سپیدار: چوب این نوع درخت در ستون های چوبی به عنوان سازه اصلی و همچنین برای شمع زنی در بناها مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا تغییر حالت در آن نسبت به سایر چوب ها کمتر است.

چنار: چوب این درخت به صورت تیر در بناها کاربرد دارد زیرا بسیار محکم و بادوام می باشد.

انواع دیگر چوب ها از قبیل درخت گردو، درخت سنجد، ارزن برای ساخت درب و پنجره مورد استفاده واقع می شده و می شوند.

چوب سرخ بيد: این چوب به دلیل دارا بودن مقاومت کافی، برای ساختن درب اماکن متبرکه و مساجد مورد استفاده واقع می شده است.

چوب سنجد: در بناهای مرطوب مانند حمام ها و آب انبارها مورد استفاده قرار می گرفته است.

چوب شمشاد و سنجد: برای ساخت قاب های چوبی مورد استفاده قرار می گیرد.

چوب عناب: به دلیل برخورداری از مقاومت لازم در نقاطی مانند لولا به عنوان میخ های چوبی مورد استفاده قرار می گرفته است.

قابلیت های فراوان چوب در بناهای تاریخی و همچنین در امر مرمت، از امتیازات چوب محسوب می شود. از جمله این امتیازات می توان به امکان جمع آوری و استفاده دوباره پس از انجام کار اشاره کرد، مانند ساختن قالب ها که گاه پس از اجرا به عنوان یکی از اجزا ساختمانی قابل نمایش می شود.

در اجرا از قالب های چوبی مانند: قالب دبه، قالب چوبی برای اجرای طاق و قالب متحرک مانند شاهنگ و آهنگ یا به عنوان تنگ یا خفت مورد استفاده واقع می شود.

چوب به عنوان کلاف نیز در بناها استفاده شده است از جمله در کلاف پی ها، جرزهای ستون ها و قوس ها و در اتصال بين نازک کاری و سفت کاری، برای یکپارچه کردن آن ها و هم چنین در مناره ها، به دلیل ویژگی ارتجاعی و انعطاف پذیری مورد استفاده فراوان داشته است.

کاربرد چوب در ساختمان قدیمی

• آفات و آسیب های چوب

آتش سوزی و تغییرات خواص آن با تغییر میزان رطوبت، حمله قارچ ها و حشرات از آسیب های مترصد بر چوب است. از مهم ترین پوسیدگی های بیولوژیکی چوب می توان به عواملی مانند حشرات، موریانه، سوسک، حشرات چوب خوار، نرم تنان و سخت تنان حفار اشاره کرد. یکی از آفات مهم در فلات مرکزی ایران موریانه است و بناهای تاریخی به دلیل استفاده از چوب، کاه و سایر عناصر وابسته به معماری صدمات زیادی از این حشره متحمل می گردند.

موریانه انواع مختلفی دارد که یک نوع بسیار موذی آن موریانه گل ساز می باشد که به سرعت مواد چوبی را دچار فرسودگی می گرداند. تنها چوبی که از گزند موریانه در امان است چوب شورانه می باشد که در شیراز به شنگ و در مشهد به اِشن معروف است.

شورنی نیز نوعی نی است که در مرداب ها عمل آمده و آن نیز از گزند موریانه در امان است. با امکانات فنی امروزه، می توان حفاظت های لازم را از چوب مورد استفاده در بناها به عمل آورد، از جمله می توان با انجام پیش تنیدگی و پس تنیدگی، آبشویی، چسب زنی، رنگ آمیزی، اندودهای سطحی، مواد ضد هوازدگی، پوشش های شفاف مانند لاک الکل و پوشش های ضد آب آن ها را مقاوم تر کرد. یکی از موارد بسیار پر اهمیت برای بالا بردن توان مقاومتی چوب در برابر آسیب های خشک کردن آن است که چوب های سست و ضعیف را بمدت ۱ الى ۲ سال چوب های سخت را به مدت ۳ إلى 4 سال در فضایی سرپوشیده که اطراف آن باز است می خوابانند اما امروز چوب را به روش های گرمخانه ای نیز خشک می کنند که مدت آن با چوب های سست، از ۱ الى ۲ روز و برای انواع چوب های سخت 3 إلى 4 روز می باشد.

معمولا عمل آوردن چوب با پختن یا بخار دادن، روسوز کردن، لاک الکل و رنگین و عایق کاری چوب توسط اندودها میسر می شود.