طراحی باغ و فضای سبز

تاریخچه باغ سازی

تاریخچه باغ سازی

تاریخچه باغ سازی
باغ سازی از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در جهان آغاز شده است. باغ های ابتدایی در کشور مصر و در اطراف رود نیل باغ های زیتون با طرح های هندسی بسیار معمول و اطراف معابد، معابر و کاخ ها، درختان کهن مراه با گیاهان زینتی معطر، پیچک و گیاهان رونده کاشته می شده است.

enlightenedموضوع: انسان و طبیعت (تاریخچه باغ‌سازی در جهان)

enlightenedمدت زمان مطالعه: 10 دقیقه

enlightenedتاریخ: 19 بهمن

باغ سازی از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در جهان آغاز شده است. باغ های ابتدایی در کشور مصر و در اطراف رود نیل باغ های زیتون با طرح های هندسی بسیار معمول و اطراف معابد، معابر و کاخ ها، درختان کهن مراه با گیاهان زینتی معطر، پیچک و گیاهان رونده کاشته می شده است. متأسفانه در مورد باغ های شهری اطلاع چندانی در دست نیست. بنابراین شروع باغ سازی را از باغ های بابل می دانند که بخت النصر پادشاه بابل ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برای ملکه خود ساخته بود. باغ سازی در بابل به صورت فوق العاده پیشرفته ای وجود داشت. باغ های معلق که جز عجایب هفتگانه هستند به خاطر سیستم کاشت گیاهان و پنج طبقه بودن و سیستم های پیشرفته آبیاری مورد توجه است.

باغ یونانی

طبق شواهد به دست آمده باغ های ایران قبل از یونان و حتی مصر وجود داشته است.

باغ ایرانی

دومین دوره باغ سازی را مربوط به یونان می دانند که باغ سازی ایجاد باغ های تفریحی و ایده های پارسیان و مصریان ادامه یافته است، در یونان قدیم اینگونه پارک ها و باغ ها محل تجمع فلاسفه نیز بوده است. اولین باغ های عمومی در یونان وجود داشته و برای بحث و جدال مردم کاربرد داشته است. در سومین دوره باغ سازی قبل از رنسانس که در آن باغ های زیبا احداث شده، باغ سازی به خاطر کمبود زمین بر روی سقف منازل نیز انجام می شده است. از آنجا که خاک مناسب زراعی نبوده باغچه ها را تا ارتفاع 1.5 متر به وسیله سنگ از روی زمین ایجاد می کردند و در داخل آن خاک مرغوب می ریختند و اقدام به کشت گیاهان زینتی می کردند. امروزه کم و بیش در بسیاری از مناطق ایتالیا می توان باغ های تراس بندی شده را که متأثر از تاریخ است مشاهده نمود. بایستی گفته شود در قرون وسطی هنر باغ سازی نیز توسعه چندان نیافت ولی به تدریج در طول قرون رو به تکامل نهاده بوده و نوعی اشاعه یافته است. از مهمترین باغ ها می توان به باغ الحمرا (Alhambra) اشاره کرد که پس از اسلام احداث شده این باغ در جنوب اسپانیا و نزدیک به گراونا واقع شده است. یکی از شاهکارهای مهم آن، نحوه آب رسانی و استفاده از کانال است، در این باغ، اطاق هایی همانند تراس های سرپوشیده با گیاهان سبز، نحوه ارتباط فضای داخل و خارج را مشخص می کند. به طور کلی سبک به کار رفته در این باغ کاملا ایده شرقی داشته و وجود آب نماها و فواره ها در خارج و داخل ساختمان دلیل بارزی از ورود طبیعت به داخل ساختمان است. هنر پارک و باغ سازی از اوایل قرن ۱۳ به تدریج رو به تکامل نهاده است، به طوری که دوره قبل از آن به باغ سازی در دوره قبل از رنسانس معروف است. ولی در اواخر قرن ۱۶ و اوایل قرن ۱۷ که دوران جهش های بزرگ علوم طبیعی و فلسفه بوده است، سبک ها و روش های باغ سازی اختصاصی (و در بعضی از ممالک شخصی) مشخص گردیده است و از همین قرن حفظ فضای سبز، طراحی و ایجاد مکان های زیبا جهت زیباسازی محیط برای متخصصین و مردم عادی مفهوم یافت.

باغ الحمرا

به همین دلیل در تاریخ باغ سازی این باغ ها را به دوره بعد از رنسانس تقسیم بندی می کنند. اولین دوره باغ سازی بعد از رنسانس سبک ایتالیایی است که به عنوان شروع باغ سازی است. در آن روزها، پرورش گل ها و گیاهان فقط به منظور تهیه عطر و دارو بوده است. به طور کلی سبک باغ های ایتالیایی ترکیبی از مجموعه درختان زینتی و پوشش هایی از گیاهانی مانند شمشاد و ایلکس بوده است. این باغ ها بر روی کوه ها ساخته شده و بیشتر بیرون شهر و مشرف بر شهر بوده است. باغ ها با وسعت زیاد، مستطیلی شکل و دارای تراس های زیاد بوده اند که به وسیله ۳۴ پله به هم متصل می شدند. به طور کلی سبک معماری همراه با مجسمه های درختان، درختچه های دائمی و گلکاری های حاشیه ای در فضای باز مرسوم بوده است و آنقدر که به مجسمه ها رسیدگی می شد به گل ها و گیاهان زیاد رسیدگی نمی شد. در پارک های کلاسیک ایتالیایی گاهی سعی شده است که از مساحت های کوچک بهره بیشتری ببرند. مثل باغ الاگامبرایا در نزدیک فلورانس که در این باغ حاشیه های زیبای گلکاری همراه با پرچین ها جلب توجه می کنند. همان طور که در بالا نیز گفته شد بعضی از باغ ها و پارک های ایتالیایی به صورت تراس بندی هستند، به عنوان مثال باغ باروک.

باغ‌سازی به سبک فرانسوی

در سبک فرانسوی نیز که یکی از دوره های اوج باغ سازی اروپا بوده است، پرهزینه ترین نوع معماری و در عین حال زیباترین باغ ها پدید می آید. پلان از بالا یا دید از بالا در این باغ ها بسیار زیبا و باشکوه بوده است. به طور کلی باغ فرانسوی عبارت از فضای بزرگ تری است که از چند باغچه به اندازه های مختلف و با استفاده از مجسمه ها و آب نماهایی که به نظم در آمده اند یک مجموعه را تشکیل می دهد و در اوایل قرن ۱۶ سبک های ایتالیایی به نوعی در هنر باغ سازی فرانسه رسوخ نموده به نحوی که اطراف قصرها، طرح هایی به مرحله اجراء درآمد و در آنجا انواع گیاهان زینتی، درختچه ها نزدیک به یکدیگر کاشته شده و دیواره سبزی را همانند پرچین بلند ایجاد کرده اند، و اشکال هندسی به طور چشم گیری به کار گرفته شده که به این گونه باغ ها و باغچه ها پارتر می گفتند. یکی از شاهکارهای این قرن باغ ورسای است که از سال ۱۶۶۱ تا ۱۶۸۶ ساخته شد یعنی به مدت ۲۵ سال. در این باغ ۱۴۰۰ فواره و ۴۵۰۰۰ نهال وجود داشته است. نکته قابل ملاحظه در ورسای نوع هم آهنگی و توجه به رعایت اصول محور اصلی در باغ است. پس از انقلاب و سقوط پادشاهی فرانسه، باغ مورد کم لطفی انقلابیون قرار گرفت و بسیاری از گیاهان و چمن ها خشک شدند، ولی خوشبختانه طرح اصلی باغ بدون تغییر باقی ماند. در قرن ۲۰، فرانسه دارای فضای سبز به صورت باغچه های مستطیل باریک و کشیده بوده و هماهنگی وسیعی در گلکاری داشته و استفاده از مجسمه، گلدان های سنگی و هرس درختان از مهمترین عناصر در طراحی فرانسوی ها بوده است.

باغ فرانسوی

سبک باغ سازی در انگلستان شامل دوران جدید باغسازان در این کشور، از سال ۱۵۱۹ شروع شده است. در طرح های سنتی و قدیم سعی بر این بوده که از خطای چشم در مورد ترکیب رنگ ها، کاشت درختان و درختچه ها با نظم ردیفی پشت سر هم و همچنین ایجاد تپه ماهور، برکه و یا دریاچه های مصنوعی استفاده می شود. این گونه باغ ها بیشتر برای استفاده ثروتمندان بوده است و شامل باغ های رسمی و هندسی بوده است. این سبک باغ سازی تا اواخر سلطنت الیزابت اول ادامه داشته است. اما در طرح های جدید که زمان سلطنت جیمز اول شروع شده هزینه احداث و نگهداری باغ ها به شدت کاهش یافت و به علت دلزدگی مردم از سبک های رسمی، متخصصان رو به باغ سازی به سبک طبیعی و غیررسمی آوردند که فاقد شکل های هندسی، خطوط مستقیم و… بوده است. به طور کلی در این سبک پیاده‌روها عریض تر و مقدار گلکاری کمتر شده و جای خود را به سطح وسیع از چمن ها داده است. در همین دوران در فضای کوچک اطراف خانه های مسکونی باغچه های کوچکی احداث و نیز گاهی از جعبه های گل در اطراف پنجره ها استفاده شده است.

باغ مصری

به طور کلی سبک باغ سازی در انگلستان متأثر از سبک ایتالیایی فرانسوی است البته در قرن ۱۸ سبک های خاور دور نیز مانند باغ گیاه شناسی سلطنتی کیو اضافه شد. بد نیست جملاتی هم مورد باغ های دیگر مانند باغ های شرقی گفته شود. این سبک باغ سازی در کشور چین شروع شده بود، به ژاپن آورده شد و در آنجا توسعه و پیشرفت بر روی اینگونه باغ ها صورت گرفت، از این جهت بیشتر به این باغ ها، باغ های ژاپنی می گویند، قدمت تاریخی این باغ ها به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می رسد، به طور کلی در طراحی اینگونه باغ ها افكار فلسفی و مذهبی در طول تاریخ خاور دور به نوعی در هنر تأثیر گذاشته است. در این باغ ها بیشتر از گیاهان معطر و خوشبو با خواص دارویی استفاده می شده است و به محورها و خیابان ها و شکل های هندسی کمتر پرداخته شده است و اغلب سه عنصر سنگ آب و گیاه این باغ ها را می ساختند. سنگ ها به عنوان مهمترین عنصر که طراح به سراغ آن می رود، از نظر فرم و طرز قرار گرفتن رنگ حائز اهمیت است؛ مثلا از سنگ عمودی برای ایجاد حس بلندی و یادآوری کوه استفاده کرده اند، سنگ های کوتاه و گرد یادآور تپه های کوتاه هستند و سنگ های صاف و گرد برای نشان دادن رودخانه ها به کار می روند. همچنین سنگ های مسطح به عنوان سنگ فرش یا زیرساخت فانوس به کار می روند. در مورد آب که یکی دیگر از عناصر مهم این باغ ها است، آب از یک سرچشمه خاص نشأت می گیرد و به وسیله نهرها و جوی ها به حرکت در می آید و به یک مرداب می رسد. این مسیر در تمام باغ های ژاپنی تکرار می شود و گاهی در بعضی قسمت ها از آبشارهای کوتاه با ارتفاع ۱ تا 1.5 متر استفاده شده است. از گیاهان نیز به این صورت استفاده می شده است که ابتدا درختان بزرگ را مستقر می کردند و بعد درختچه ها و در نهایت گل های فصلی که بایستی با سایر المان ها هماهنگی داشته باشد کاشته می شدند و نیز سعی می کردند از رنگ های پاییزه کنند. از اجزاء فرعی این باغ ها، فانوس ها هستند که به عنوان سمبل روشنایی در طرح استفاده می شده اند و در نهایت گاهی از پل یا مصالح مختلف نیز استفاده نیز استفاده می شده است. خاطرنشان می شود هدف اصلی انسان در باغ سازی، ایجاد فضای سبز فرح بخش و دلنشین است. و آن به علت انگیزه داشتن علاقه و کششی فطری به گل و و گیاه است. هیچ علفی از ذوق باغ سازی بی بهره و از درک لذت آن بی نیاز نبوده است. باغ سازی در جابه جای گیتی، متأثر از فرهنگ بومی و شرایط اقلیمی است که در راستای هدف های مختلف جان می گیرد. به همین جهت باغ‌ها در سرزمین‌های مختلف از ویژگی های متفاوتی برخوردارند ولی شادابی و زیبایی طبیعت مشترک بین آن‌هاست.

انواع باغ‌سازی

در ادامه به بررسی ویژگی باغ سازی در دوران مصر باستان می پردازیم.

برچسب ها :

دکوراسیون داخلی در شیرازطراحی و اجرای دکوراسیون داخلی در شیرازمعماری در شیرازاجرای دکوراسیون داخلی در شیرازتاریخچه باغ سازیباغ یونانیباغ ایرانیباغ الحمراباغ مصریباغ فرانسوی

دکوراسیون داخلی در شیراز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

خانه