تاریخ معماری ایران و جهان

معماری گوتیک و ویژگی های آن

معماری گوتیک و ویژگی های آن

معماری گوتیک و ویژگی های آن
این معماری در اواخر سده دوازدهم میلادی در (ایل دو فرانس) فرانسه پدید آمد و تا اواسط قرن شانزدهم میلادی در اروپا معمول بود. این سبک معماری یادگار دورهای است که زندگی اجتماعی مردم دچار تغییر و تحول شده بود. جمعیت روستایی به شهرها روی آورده، شهرها از مرکزیت معنوی، هنری، سیاسی، بازرگانی و اجتماعی برخوردار شده بودند.

enlightenedموضوع: معماری گوتیک و پیشینه تاریخی آن

enlightenedمدت زمان مطالعه: 6 دقیقه

در مطالب قبل به معرفی معماری گوتیک پرداختیم، در این مقاله به بررسی ویژگی های معماری گوتیک و پیشینه تاریخی آن می پردازیم.

* پیشینه تاریخی:

برای ورود به این بحث لازم است که مقدمه ای کوتاه درباره جامعه ای که معماری گوتیک در آن شکل گرفته، به اختصار بیان گردد. معماری گوتیک و دوره ای متولد و قدم به عرصه جهان هنر گذاشت که آن دوره را قرون وسطی (البته اواخر دوره قرون وسطی) و برخی نیز این دوره را عصر ایمان هم نامیده اند. پس از جنگها و درگیری های پی در پی در اروپای آن روز، سپس ثباتی که در آن معماری رومانسک پدیدار شد، زمینه برای رشد و اعتلای معماری مذهبی گوتیک فراهم گردید.

این معماری در اواخر سده دوازدهم میلادی در (ایل دو فرانس) فرانسه پدید آمد و تا اواسط قرن شانزدهم میلادی در اروپا معمول بود. این سبک معماری یادگار دورهای است که زندگی اجتماعی مردم دچار تغییر و تحول شده بود. جمعیت روستایی به شهرها روی آورده، شهرها از مرکزیت معنوی، هنری، سیاسی، بازرگانی و اجتماعی برخوردار شده بودند. کلیساهای گوتیک واحدهایی بودند که در مرکز شهر و بر زندگی مادی و معنوی مردم تسلط داشتند و مرکز اجتماع مردم در مراسم و جشن ها و نمایش های مذهبی بوده است. مراکز فعالیت های اقتصادی مردم و بازارهای عمده، خانه های مردم و مراجع مورد نیاز آنها در سایه کلیساهای بزرگ و رفيع جایگزین شده بود. این واحدهای اجتماعی، یعنی (كاتدرال) نظم و نسق و وحدتی میان مردم هر شهر ایجاد کرده بودند که تا آن زمان به کلی بی سابقه بوده است. مشخصات و ویژگی های دوره ای که معماری گوتیک در آن پدیدار شده به طور خلاصه به این شرح است:

تاریخچه معماری گوتیک

– حکام از نظر سیاسی قدرت بیشتری یافته، زندگی روستایی و دیرنشینی جای خود را به زندگی شهرنشینی و با اقتصاد مبتنی بر تجارت داده بود. جنگ های صلیبی، تجارت با مشرق زمین را توسعه بخشیده و در نتیجه امنیت و اقتصاد متعادل، زنده اجتماعی را از بی ثباتی و آشفتگی نجات داده بود.

– هیجانات مذهبی بر تمام کارهای مردم از شاه تا گدا حکم فرما بود، و همگی با اشتیاق و شور و علاقه وافر به آراستن بر جاه و جلال خانه خدا کمک می کردند، و به داستان های روح و معجزات و کلام پیامبر گوش می دادند. وجود چنین اشتیاقی بود که شکوه کلیساها را به حد اعلای خود رساند، و منجر به یک تعصب خاص و حتی نوعی فساد درونی در مذهب ساده مسیح گردید.

– مشخصه مهم دیگر این دوره توجه خواص ابتداء به علوم الهی به مرکزیت کلیساها و کم کم به علوم به طور کلی بود و می توان منشاء این توجه را جنگ های صلیبی دانست.

– جامعه ای که معماری گوتیک در آن رشد یافت، فئودالیسم انسجام یافته بود، و جامعه ای بود که توجه خاصی به زنان نموده، شوالیه عشق بر مریم مقدس و مریم مقدس، بانوی معنوی شوالیه های مسیحی شد. در صورتی که در جامعه رومانسک، فئودالیسم از نوع از هم گسیخته و برتری و غلبه از آن مردان بود.

– در جامعه گوتیک «قدیس فرانسیس آسیزی» و فرقه «فرانسیسیان»، مخالف گوشه نشینی بودند و بیشتر معتقد بودند که به سوی اماکن باز و همچنین گشتن و تبلیغ آیین مسیح در میان مردم روی بیاورند. از کارهای عمده فرانسیس تضعیف قدرت و نفوذ دیرهای کهن دوره رومانسک در روستاها بوده است.

– هرچند که عشق دربارهی گسترش شوالیه گری، کیش پرستش مریم مقدس و تعالیم و سرمشق عملی قدیس فرانسیس، نتوانست از سختی های دوره قرون وسطی بکاهد، اما بار آن را اندکی کاهش داده و مقدمات تحولات بعدی را فراهم آورد.

– در این زمان پاپ و پادشاه فرانسه در کشتار جنگ های صلیبی همدست شده بودند، سازمان تفتیش عقاید نیز در این زمان پدید آمد و فرقه «دومینی کائنی» (سگ های خداوند) مشغول ریشه کنی و از بین بردن مرتدان و کافران شدند، علاقه دومینی کائنی به معلمی آنها را جزو متألهان و فیلسوفان کرد، تا جایی که یکی از بزرگترین فیلسوفان و قدیس های مسیحی را به نام «قديس توماس آکویناس» به جهان معرفی کردند، که با شکل گیری دانشگاه پاریس، نهاد دانشگاه در دوره گوتیک آغازین شکل گرفت، و شهر را به عنوان محیط طبیعی خود برگزید، البته مهمترین درس دانشگاه ها، الهیات بوده و کا ریاضیات، نجوم، موسیقی، دستور زبان، منطق و قانون، پزشکی نیز تدریس گردید. فلسفه یونان به ویژه از طریق ترجمه های عربی احیاء و اشائه گردید و تأثیر بسیار عمیقی بر الهیات گذاشت.

معماری گوتیک و ویژگی های آن

* وجه تسمیه:

واژه گوتیک منسوب به گوت ها، اصطلاحی است که معماران عصر رنسانس به تحقیر به معماری قرون وسطایی اروپا به مرکزیت فرانسه اطلاق کردند. چون که هنرمندان دوره رنسانس تکامل هنری را در آثار یونان و روم قدیم می دانستند. مردمان سده های سیزده و چهاردهم میلادی از کلیساهای گوتیک با نام هایی همچون «اوپوس مدرنوم» (اثر نوین) یا «اوپوس فرانسیگنوم» (اثر فرانکی) یاد کرده اند.

واژه گوتیک، صرفا برای معماری اطلاق نشده، ولیکن چون معماری گوتیک نسبت به سایر هنرها همانند تندیسگری و نقاشی از اهمیت بیشتری برخوردار بود، به همین خاطر گوتیک نه بربری است و نه گوتی، معماری گوتیک آفریده نبوغ سده های میانه است و به عنوان شیوه ای هنری، شایسته مقایسه با هر شیوه و سبک دیگری است.

باید یادآور شد که در شکل گیری معماری گوتیک، دو شخصیت برجسته، بسیار مؤثر بودند، یکی از آنها «برنارکلرویی» و دیگری «سوژر» رئیس دیر سن دنی بود. برنار کلویی معتقد بود که: ایمان چیزی عرفانی و اشراقی است نه منطقی. معماری «سیترسیان» تحت تأثیر تفکرات برنارکلرویی شکل می گرفت. برنامه معماری توأم با تزیینات افراطی و تجملی را نفی کرده است. اما سوژر کلیسایی که بازسازی نمود (دیر سن دنی) از نظر شکوهمندی، سبک رومانسک را پشت سر نهاد. سوژر معتقد بود که باید کلیسایی ساخت که مملو از نور باشد، و همین امر در ایجاد پنجره های بزرگ کلیساهای گوتیک تأثیر به سزایی داشت.

خاستگاه معماری گوتیک

* معماری: 

با توجه به مطالب یاد شده فوق می توان اذعان نمود که این دوره معماری در اروپا طی سده های سیزده و چهارده شکل گرفته، شکل گیری آن در این سده مراحلی را طی نموده که در سه دوره گوتیک آغازین، گوتیک پیشرفته و گوتیک پسین قابل بررسی است.

در مقاله بعد به بررسی ویژگی های معماری در این سه دوره می پردازیم.

دکوراسیون داخلی در شیراز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

خانه