هدف از لوله کشی تاسیسات ساختمان مخصوصا در شهرها تهیه و توزیع صحیح و پاكیزه آب تصفیه شده جهت آشامیدن و مصارف دیگر بهداشتی و خارج كردن فاضلاب حاصله از محیط مسكونی می باشد.
لوله كشی تاسیسات ساختمان گرچه یک عمل عادی و پیش و پا افتاده بنظر می رسد ولی در صورتیكه طبق اصول صحیح انجام نشود علاوه بر اینكه از نظر اقتصادی ایجاد ضرر و زیان نماید باعث از بین رفتن ایمنی نیز می گردد.
به همین دلیل باید لوله كشی ساختمان را مطابق نقشه صحیح وعملی انجام گردد.
مقاله اصول لوله کشی فاضلاب را هم مرور کنید و اطلاعات خود را تکمیل نمایید.
اهمیت رعایت قوانین لوله کشی تاسیسات ساختمان
لوله کشی تاسیسات ساختمان، شبکه ای از لوله ها و اتصالات است که آب آشامیدنی را به داخل ساختمان توزیع می کند و فاضلاب را از آن خارج می کند. این سیستم همچنین می تواند شامل لوله کشی برای سیستم های گرمایش و سرمایش باشد.
لوله کشی تاسیسات ساختمان یک کار تخصصی است و باید توسط افراد مجرب و متخصص انجام شود؛ استفاده از مصالح و تجهیزات با کیفیت بالا در لوله کشی تاسیسات ساختمان بسیار مهم است و قطعاً رعایت قوانین و مقررات مربوط به لوله کشی تاسیسات ساختمان برای حفظ سلامتی و ایمنی ساکنان ساختمان ضروری است.
قوانین لوله کشی تاسیسات ساختمان
انتخاب لوله های مناسب
- لوله ها باید از مواد با کیفیت بالا و با ضخامت مناسب ساخته شوند.
- جنس لوله ها باید با نوع سیالی که در آنها جریان دارد (آب آشامیدنی، فاضلاب، آب گرم و …) سازگار باشد.
- لوله ها باید در برابر فشار و دمای سیال مقاوم باشند.
نصب صحیح لوله ها
- لوله ها باید با شیب مناسب نصب شوند تا از جمع شدن آب و فاضلاب در لوله ها جلوگیری شود.
- اتصالات لوله ها باید به طور کامل آب بندی شوند تا از نشتی جلوگیری شود.
- لوله ها باید در محل های مناسب و با فاصله مناسب از دیوارها و سایر اجزای ساختمان نصب شوند.
بازرسی و نگهداری لوله کشی تاسیسات ساختمان
- سیستم لوله کشی باید به طور مرتب بازرسی و نگهداری شود تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.
- لوله ها باید به طور مرتب از رسوبات و جرم ها تمیز شوند.
- اتصالات لوله ها باید به طور مرتب بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شوند.
جنس و ضخامت لوله کشی تاسیسات ساختمان
لوله های آب آشامیدنی باید از جنس پلاستیک، فلز یا چدن باشند، لوله های آب گرم باید از جنس فلز یا پلاستیک مقاوم در برابر حرارت باشند و البته لوله های فاضلاب باید از جنس چدن، پلاستیک یا PVC باشند.
همچنین لوله های سیستم های گرمایش و سرمایش باید از جنس فلز یا پلاستیک مقاوم در برابر حرارت باشند و لوله های سیستم های گرمایش و سرمایش باید به طور کامل عایق بندی شوند تا از اتلاف گرما یا سرما جلوگیری شود.
بنابراین در لوله کشی تاسیسات ساختمان :
آب آشامیدنی: برای لوله های آب آشامیدنی، باید از موادی استفاده شود که غیر سمی باشند و طعم و بوی آب را تغییر ندهند. بهترین گزینه ها برای این منظور، لوله های پلاستیکی از جنس پلی پروپیلن (PP) یا پلی اتیلن (PE) هستند. لوله های فلزی مانند مس و گالوانیزه نیز می توانند برای آب آشامیدنی استفاده شوند، اما به دلیل احتمال خوردگی و زنگ زدگی، در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
فاضلاب: برای لوله های فاضلاب، باید از موادی استفاده شود که در برابر مواد شیمیایی و اسیدی مقاوم باشند. بهترین گزینه برای این منظور، لوله های پلاستیکی از جنس پلی وینیل کلراید (PVC) است. لوله های چدنی نیز برای فاضلاب مناسب هستند، اما به دلیل وزن سنگین و سختی نصب، کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
آب گرم: برای لوله های آب گرم، باید از موادی استفاده شود که در برابر حرارت مقاوم باشند. بهترین گزینه برای این منظور، لوله های پلاستیکی از جنس پلی پروپیلن (PP) یا پلی اتیلن (PE) با روکش عایق هستند. لوله های فلزی مانند مس و پکس نیز می توانند برای آب گرم استفاده شوند، اما به دلیل قیمت بالا و احتمال خوردگی، کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
ضخامت لوله باید متناسب با فشار و دمای سیالی باشد که در آن جریان دارد. برای سیالات با فشار و دمای بالا، باید از لوله های ضخیم تر استفاده شود. به طور کلی، لوله های با ضخامت 2 تا 4 میلی متر برای مصارف خانگی مناسب هستند.
لوله ها باید در برابر فشار و دمای سیال مقاوم باشند. برای سیالات با فشار و دمای بالا، باید از لوله های با مقاومت بیشتر استفاده شود. به طور کلی، لوله های با فشار کاری PN10 تا PN25 برای مصارف خانگی مناسب هستند.
نکات مهم در لوله کشی تاسیسات ساختمان
- موتورخانه و سایر فضاهایی که در آنها لوله کشی تاسیسات قرار دارد، باید به طور مناسب تهویه شوند.
- تهویه مناسب از تجمع گازهای سمی و خطرناک جلوگیری می کند.
- در سیستم های لوله کشی آب و گاز، باید از شیرهای اطمینان استفاده شود.
- شیرهای اطمینان در صورت افزایش بیش از حد فشار، به طور خودکار عمل کرده و از بروز حادثه جلوگیری می کنند.
- در مناطق سردسیر، باید از یخ زدگی لوله ها جلوگیری کرد.
- برای این منظور می توان از عایق بندی لوله ها، کابل های گرم کننده و شیرهای تخلیه استفاده کرد.
- هنگام کار با لوله کشی، باید از تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش و ماسک استفاده کرد.
- همچنین باید از کار با لوله کشی در شرایط ناایمن مانند وجود برق یا گاز گرفتگی خودداری کرد.
- سیستم لوله کشی تاسیسات باید به طور مرتب بازرسی و نگهداری شود.
- بازرسی و نگهداری منظم می تواند از بروز مشکلات جدی و پرهزینه جلوگیری کند.
علاوه بر اصول و ضوابط ذکر شده در خصوص لوله کشی تاسیسات ساختمان، موارد دیگری نیز وجود دارند که باید در لوله کشی تاسیسات ساختمان رعایت شوند. برای مثال:
- استفاده از نقشه های دقیق و مهندسی برای لوله کشی
- اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح
- استفاده از لوله کش های مجرب و متخصص
- استفاده از مصالح و تجهیزات با کیفیت
- رعایت نکات بهداشتی و زیست محیطی
اكثر آیین نامه های ملی لوله كشی برای حفظ بهداشت و ایمنی محیط زندگی از راه نظارت حساب شده بر نصب و نگهداری سیستمهای لوله كشی وضع می شوند.
جزئیات شبكه های لوله كشی متنوع اما اصول اساسی ایمنی و بهداشتی آنها یكسان است. نتایج مطلوب و لازم برای حفظ تندرستی مردم مشابه و مستقل از مكان زندگی است؛ این اصول اساسی ایجاب می كند كلیه لوله كشی ها در ساختمان های خصوصی و عمومی مورد استفاده انسان طوری اجرا شوند كه حافظ سلامتی و بهزیستی و ایمنی ساكنان آنها و جامعه باشند.
عیب یابی و رفع نقص در لوله کشی تاسیسات
همانطور که گفتیم ، لوله کشی تاسیسات ساختمان، شبکه ای حیاتی است که آب آشامیدنی را به داخل ساختمان می‌آورد و فاضلاب را از آن خارج می‌کند. گاه ممکن است این سیستم دچار مشکلاتی شود که نیاز به عیب یابی و رفع نقص دارد.
نشتی لوله ها
یکی از رایج ترین مشکلات لوله کشی، نشتی لوله ها است. نشتی لوله ها می تواند منجر به نم دادن دیوارها و سقف، بوی فاضلاب، و افزایش ناگهانی قبض آب شود.
علل نشتی لوله ها می تواند، ترکیدگی لوله، پوسیدگی لوله، شل شدن اتصالات و نقص در شیرآلات باشد.
راه حل های رفع نشتی لوله ها برای نشتی های کوچک شامل استفاده از چسب لوله، بستن بست فلزی، تعویض واشر و برای نشتی های بزرگ، تعویض لوله
و در نهایت تماس با لوله کش باشد.
مشکل رایج دیگر لوله کشی، گرفتگی لوله ها است. گرفتگی لوله ها می تواند منجر به کند شدن جریان آب، بالا آمدن آب از فاضلاب، و بوی فاضلاب شود.
علل گرفتگی لوله ها: تجمع مو، چربی، مواد غذایی و اشیاء خارجی در لوله است.
راه حل های رفع گرفتگی لوله ها:
روش های خانگی:
- استفاده از مواد شوینده لوله
- استفاده از فنر لوله بازکنی
روش های حرفه ای:
- استفاده از دستگاه تراکم هوا
- استفاده از لوله بازکنی برقی
همچنین خوب است بدانید، صداهای غیرعادی در لوله ها هم وجود دارد، گاهی اوقات ممکن است صداهای غیرعادی مانند تق تق، سوت، جیغ، یا وزوز از لوله ها به گوش برسد.
علل صداهای غیرعادی در لوله ها می تواند یکی از موارد زیر باشد:
- فشار آب زیاد: نصب شیر کاهنده فشار
- لوله های شل: بستن لوله ها
- رسوب در لوله ها: رسوب زدایی لوله ها
- نقص در شیرآلات: تعمیر یا تعویض شیرآلات
به یاد داشته باشید، قبل از شروع هر گونه کار عیب یابی و رفع نقص، شیر اصلی آب را ببندید، از تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش و ماسک استفاده کنید و البته در صورت عدم تجربه کافی، از یک لوله کش مجرب و متخصص کمک بگیرید.
عیب یابی و رفع نقص در لوله کشی تاسیسات، گاه می تواند چالش برانگیز باشد. با این حال، با استفاده از اطلاعات و راه حل های ارائه شده در این متن، می توانید بسیاری از مشکلات رایج لوله کشی را به تنهایی حل کنید.
همیشه به یاد داشته باشید که پیشگیری از بروز مشکلات لوله کشی، بسیار آسان تر و ارزان تر از رفع آنها است.
قوانین لوله کشی تاسیسات ساختمان را تا حدودی مرور کردیم ، دعوت می کنیم مقاله انواع لوله در ساختمان سازی را نیز بخوانید.
